hout
Hout:
Houten beeltenissen van mensen en dieren zijn wellicht zo oud als de mensheid zelf. Misschien niet bedoeld als speelgoed, maar voor de verering van goden of als attributen voor geheimzinnige bezweringen. Overal ter wereld heeft men zich de kunst van houtbewerking eigen gemaakt. Zo zijn in Egyptische graven houten poppenkoppen met lijven van stof gevonden. De oudste poppen die wij in Europa kennen werden dan ook al eeuwen geleden gemaakt van hout. De oudste die bewaard gebleven zijn, dateren uit om en nabij 1600!
Houten beeltenissen van mensen en dieren zijn wellicht zo oud als de mensheid zelf. Misschien niet bedoeld als speelgoed, maar voor de verering van goden of als attributen voor geheimzinnige bezweringen. Overal ter wereld heeft men zich de kunst van houtbewerking eigen gemaakt. Zo zijn in Egyptische graven houten poppenkoppen met lijven van stof gevonden. De oudste poppen die wij in Europa kennen werden dan ook al eeuwen geleden gemaakt van hout. De oudste die bewaard gebleven zijn, dateren uit om en nabij 1600!
hout
Hout is het voornaamste bestanddeel van vooral bomen en struiken. Behalve de bladeren, naalden en schors, bestaan de takken, stammen en wortels uit hout. Hout vormt het binnenste en grootste deel van de stam. Houtige gewassen zijn naast bomen en struiken ook cactussen of doorlevende klimplanten. Hout bestaat voornamelijk uit de celwandbestanddelen cellulose en hemicellulose in de langste richting. Deze worden samengehouden door een natuurlijke lijm die in de dwarse richting van het stuk hout ligt.
Een pop maken uit hout is in principe simpel. Een dikke tak of stammetje, een goed mes en wat handigheid waren voldoende. Het kostte verder niets. Vandaar dat de houten pop zijn herkomst te danken heeft aan volkskunst. Pas veel later, werden dergelijke poppen ambachtelijk gemaakt. En daar zaten absolute schoonheden in diverse soorten bij. Zelfs poppen die je kon laten bewegen: wajangpoppen en marionetten.
Pinocchio
In de 17e en 18e kwam de commerciële productie van houten poppen pas op gang. Dit gebeurde logischerwijs in bosrijke gebieden: Grödner Tal in Oostenrijk, Sonneberg in Thüringen, Erztal bij Dresden en Oberammergau en Berchtesgaden in Beieren. Vooral in Sonneberg maakte de productie een vliegende start.
In de 19e eeuw begon ook Kestner met de vervaardiging van houten poppen. Daar waren prachtige bij: sommige met mooi beschilderde gezichtjes die na schildering werden gevernist. Ook aan de ledematen werd aandacht besteed. Er zijn poppen bij die bolgewrichten hebben of scharniergewrichten. Door er touwtjes aan te verbinden, kon je de pop nog laten bewegen ook!
Maar niet alleen in Duitsland, ook in Frankrijk, Engeland en Amerika werden houten speelpoppen geproduceerd.
Daarnaast werden poppen gemaakt die niet dienden om mee te spelen. Verre van zelfs. Sommige poppen werden speciaal gemaakt en gekleed naar de laatste mode en deden vervolgens dienst als mannequin! Welgestelde dames stuurden de poppen door naar hun vriendinnen die ze na het bekijken weer naar hun vriendinnen stuurden. Zo kon elke dame van stand een indruk krijgen van de laatste snufjes!
©Pers- en tekstbureau Heliant
Omdat in gematigde klimaten de koude winter en de warme zomer verschillende groeiomstandigheden veroorzaken, hebben veel houtsoorten uit deze klimaten duidelijke groeiringen, de zogenaamde jaarringen. Ook tropische houtsoorten hebben soms duidelijke groeiringen met name wanneer zij stammen uit gebieden met verschillende vochtigheidsseizoenen.
De eigenschappen voor wat betreft taaiheid, splijtbaarheid en sterkte verschillen van soort tot soort en van boom tot boom. De taaiheid, splijtbaarheid, sterkte en de gezondheid van de boom bepalen de uiteindelijke kwaliteit van het houtsnijwerk.
Een pop maken uit hout is in principe simpel. Een dikke tak of stammetje, een goed mes en wat handigheid waren voldoende. Het kostte verder niets. Vandaar dat de houten pop zijn herkomst te danken heeft aan volkskunst. Pas veel later, werden dergelijke poppen ambachtelijk gemaakt. En daar zaten absolute schoonheden in diverse soorten bij. Zelfs poppen die je kon laten bewegen: wajangpoppen en marionetten.
Pinocchio In de 17e en 18e kwam de commerciële productie van houten poppen pas op gang. Dit gebeurde logischerwijs in bosrijke gebieden: Grödner Tal in Oostenrijk, Sonneberg in Thüringen, Erztal bij Dresden en Oberammergau en Berchtesgaden in Beieren. Vooral in Sonneberg maakte de productie een vliegende start.
In de 19e eeuw begon ook Kestner met de vervaardiging van houten poppen. Daar waren prachtige bij: sommige met mooi beschilderde gezichtjes die na schildering werden gevernist. Ook aan de ledematen werd aandacht besteed. Er zijn poppen bij die bolgewrichten hebben of scharniergewrichten. Door er touwtjes aan te verbinden, kon je de pop nog laten bewegen ook!
Maar niet alleen in Duitsland, ook in Frankrijk, Engeland en Amerika werden houten speelpoppen geproduceerd.
Daarnaast werden poppen gemaakt die niet dienden om mee te spelen. Verre van zelfs. Sommige poppen werden speciaal gemaakt en gekleed naar de laatste mode en deden vervolgens dienst als mannequin! Welgestelde dames stuurden de poppen door naar hun vriendinnen die ze na het bekijken weer naar hun vriendinnen stuurden. Zo kon elke dame van stand een indruk krijgen van de laatste snufjes!
©Pers- en tekstbureau Heliant