Papier-mâché, dat letterlijk vertaald 'gekauwd papier' heet, werd al toegepast door de Oude Egyptenaren. Zij het met papyrus en gips, maar de techniek kwam op hetzelfde neer. Zij maakten er sarcofagen en dodenmaskers van. Ook in landen als Perzië en China werd hartstochtelijk gebruik gemaakt van papier-mâché. Voor  maskers en symbolische beeldjes zoals van vogels en bloemen.

                                                                     

In Europa raakte het met name in de 16e eeuw in zwang .Papier-mâché is zelfs al in 1540 voor het eerst gebruikt voor poppenhoofden, gegoten in twee delen uit een mengsel van papierstof, klei en gips en vervolgens aan elkaar gelijmd. Daarna werd het hoofd gladgestreken, geschilderd en gelakt. 

Ornamenten
Vanaf 1725 werden plafond- en deurornamenten gemaakt van het papier/lijm mengsel. Eenmaal droog en vervolgens mooi verguld, ontstonden de fraaiste versiersels die aanzienlijk goedkoper waren dan die van hout.
Toch is het pas eind 19e  eeuw dat de eerste  complete poppen van papier-mâché verschenen. Deze poppen werden erg populair. Ten eerste waren ze goedkoper dan poppen met geiteleren lijven en porseleinen koppen. Daarnaast voelde het materiaal erg prettig aan en was het veel minder breekbaar.

Hoogtepunt
In de jaren 1930 beleefde dit poppentype een hoogtepunt. Maar na de tweede wereldoorlog moest de pop van papier-mâché gaandeweg plaats ruimen voor de poppen van rubber, pvc, polyethyleen en uiteindelijk vinyl. Kortom: poppen van papier-mâché zijn nu aantrekkelijk en begeerd als verzamelpop.

                                                                             

Ruwweg gezegd: er zijn twee manieren waarop papier-maché te verwerken is. In het eerste geval gebruikt met papieren stroken die met lijm rondom een vorm  aan elkaar worden geplakt.
Bij de tweede manier wordt papier tot een pulp fijn gemaakt en vermengd met een kleefmiddel. Met dit mengsel kun je een vorm kneden of in een vorm drukken.
U zult begrijpen dat dit papier-mâché zo zijn nadelen heeft. Het is vocht- en schimmelgevoelig. Dus werd van alles bedacht om de kwaliteit te versterken. De traditionele methode van het maken van papier-mache lijm is een mengsel van water en meel of andere zetmeel, gemengd met de consistentie van dikke room. Ook andere kleefstoffen werden gebruikt  tot een soortgelijke - maar liever veel betere -structuur, zoals houtlijm. Eenmaal gedroogd kon het resultaat worden  geschuurd en geschilderd. Men gebruikte waterafstotende verf. Deze werd aangebracht op een gips-achtige 'foundation'.

 

©Pers- en tekstbureau Heliant