• Mijn account
    • (X)Inloggen

      Ik ben al klant bij Poppenwinkel.com

      Voer je e-mailadres en wachtwoord hier in om in te loggen op de website:

      Wachtwoord vergeten?

      Nog geen klant bij Poppenwinkel.com?

      • Eerdere bestellingen bekijken
      • Automatisch verstuurgegevens ophalen
      • Track je bestelling
      Nieuw bij Poppenwinkel.com
Je bent hier:

porselein

Porselein:

Het eerste duurzamere materiaal voor 'levend' ogende speelpoppen

Toen poppenmakers gebruik gingen maken van porselein bij de productie van hun poppen, betekende dit een enorme doorbraak. Voor het eerst was het mogelijk om poppen te maken die iets weg hadden van echte (kinder)gezichtjes. Het materiaal was vormvast en kon prachtig beschilderd worden.
Tegenwoordig worden porseleinen poppen vooral gemaakt voor de verzamelaarsmarkt.


porselein

De basis voor het maken van porselein is klei. Klei is immers kneedbaar. Om porselein te maken gebruikt men een zo wit mogelijke kleisoort, kaolien genaamd.  De klei wordt eerst enige maanden in donkere kelders of putten opgeslagen om te rotten. Dan kan de verdere verwerking beginnen.
Vaak is Kaolien, zoals zoveel andere kleisoorten, te vettig. Om de massa wat minder vet te maken voegt men er zilverzand aan toe. Bovendien zorgt zilverzand ervoor dat  de massa bij verhitting glasachtig wordt. Het eindproduct porselein krijgt daardoor die prachtige, ietwat doorzichtige uitstraling. 
Het bijzondere is dat aan de klei een verpulverde steen wordt toegevoegd, namelijk veldspaat of graniet. Dit heeft tot effect dat later, tijdens het bakken, de temperatuur wordt verlaagd. 
Vervolgens wordt het water uit de massa geperst en is het mengsel klaar voor verder gebruik.   

                               
Misbaksels
Na het vormen met behulp van een draaischijf of mallen, volgt een droogproces van drie maanden. Vervolgens wordt het Europese porselein tweemaal gebakken. De eerste keer bij 900 °C, waarna het zgn.biscuit ontstaat. Daarna wordt het glazuur aangebracht. Glazuur is een waterig mengsel van porseleinaarde dat is vermengd met tin of lood. Het gladbakken gebeurt bij ca 1400 °C en duurt anderhalve dag. Bij het bakken is de krimp een groot probleem, ongeveer 10% van de massa is verdampt. Vroeger ging er dus vrij veel verloren tijdens dit bakproces. 

                                                                             

Als de oven is uitgebrand en afgekoeld (het vullen en leeghalen duurde vroeger ongeveer tien dagen), wordt het porselein beoordeeld op kwaliteit. In de 18de eeuw moest soms de helft van de productie worden weggegooid (de zogenaamde misbaksels), door een te lage of te hoge baktemperatuur. Veel porseleinfabrieken hielden het dan ook niet lang vol en gingen failliet. Meestal wordt het voorwerp in verfijnde kleuren beschilderd, waarna de decoraties worden gemoffeld in een oven bij 600-900 °C.

Parian en china doll
Binnen poppenland spreken we over drie soorten porseleinen poppen.De parian's, de biscuits en de china's.
Parian is een type porselein dat zijn naam dankt aan het Griekse eiland Paros. Paros staat bekend om zijn zeer fijne en mooie marmer. Parian porselein is zo prachtig en teer van structuur, dat het wel op marmer lijkt. Vandaar, dus. Parian porselein wordt zonder kleurstof gebakken. Het wordt ook niet geglazuurd. Het is dus wit en zijde-achtig van structuur. Pas als het porseleinen product klaar is, worden het haar, de ogen en de mond geschilderd. Is de kop daarna alsnog kleurloos geglazuurd, dan spreken we van een china doll.

                                                                         Parian

Parian porselein is een vinding van de Engelsman Thomas Battam, die leefde van 1810-1864. Hij was aanvankelijk miniatuurschilder. Na zijn vinding legde hij zich toe op het maken van sculptures van parianporselein. Het was een prachtige vervanging van het veel duurdere marmer. Vanaf 1845 begonnen ook verscheidene Engelse porseleinfabrieken met verdere ontwikkeling van het parian porselein, waaronder Wedgwood. Parian wordt nog steeds vervaardigd.

                                                                              China 

Dresdenpoppen
Parian poppen worden vaak ook wel Dresdenpoppen genoemd. Helemaal terecht is dat niet, hoewel de eerste poppen met porseleinen koppen wel zijn geproduceerd in Duitsland vanaf ongeveer 1860. 
De meest voorkomende parians hebben gemodelleerd blond haar. Poppen met donker en zwart haar zijn zeldzamer. De ogen zijn opgeschilderd of van glas. Vooral die met glazen ogen zijn erg gewild bij verzamelaars.

Bekende fabrikanten van parianpoppen waren onder meer  Alt Beck & Gottschalck, Conta & Boehme, Dornheim Koch & Fischer, Kister, Hertel Schwab & Co., C. F. Kling & Co., Simon & Halbig, Bahr & Proschild en Hertwig. 

Biscuit
Een biscuit pop is gemaakt van getint  porselein. De pop kan deels of geheel van porselein zijn. De kleurstof wordt al voor de bakperiode toegevoegd, dus is het porselein door en door gekleurd. Daardoor krijgt de pop het realistische, huid-achtige, matte uiterlijk. Het porselein wordt niet geglazuurd. Na het bakken wordt de pop voorzien van beschilderde ogen, mond en ogen. Vaak zijn de ogen echter van glas. Ook komt het voor dat de haren zijn gemodelleerd en beschilderd. Maar vooral treft u ze aan met vaak heel mooie pruiken van echt haar.
De productie van de oudere poppen beleefde zijn hoogtepunt tussen 1860 en 1900. Vooral Franse en Duitse fabrikanten plukten hier de vruchten van.
                                                                             
                                                                                Biscuit  

Vanaf ongeveer 1970 beleven poppen van porselein een enorme revival. Niet als speel- maar als verzamelpop. Ze waren erg duur. Qua prijs deden ze vaak niet onder voor authentieke zusters en broertjes. Altijd prachtig gekleed en afgewerkt. In diverse stijlen: van modern tot nostalgisch.
Daarnaast werden mooie replica's vervaardigd, waarbij gebruik gemaakt is van de echte oude originele mallen, inclusief de merken van de oorspronkelijke makers. Sommige zijn zelfs voorzien van gelede lijven van dit mooie materiaal.

Tot ca 2005 was de 'moderne'porseleinen pop een enorme rage. Toen firma's als Ashton Drake en Mayfair zagen dat de markt was verzadigd stopten velen met de uitgave ( Mayfair) of richtte men zich meer op poppen van vinyl.

©Pers- en tekstbureau Heliant